Het beste jongetje uit de klas

Een bedrijf kan op verschillende manieren groeien. Bedrijfsovername is daar een van. Aan tafel bij Kees de Jong van nlgroeit zijn in deze aflevering van het journaal Evert Everaarts van Grant Thornton en Han de Groot van Marcomill.

Grant Thornton begeleidt bedrijven bij overnames en fusies. Evert: "Bedrijfsovername als groeistrategie is goed mits het past bij de ambitie van de ondernemer en het bedrijf en mits het past in de lange termijn strategie van de onderneming. Beide zijn heel belangrijke aspecten waar je rekening mee moet houden."

"Wees niet te opportunistisch, dat je denkt dit is een kans die ik niet aan me voorbij kan laten gaan."  

"Wat je vaak ziet is dat ondernemers die een duidelijke lange termijn visie hebben, succesvoller zijn. Dat zie je ook bij bedrijfsovername en fusietrajecten. Als ondernemers heel bewust op zoek gaan naar overname targets zoals wij dat noemen, is de kans op succes groot. Wees niet te opportunistisch, dat je denkt dit is een kans die ik niet aan me voorbij kan laten gaan."  

"Vaak wordt het overnameproces bedacht en dan is het overgenomen maar dan."

Ook te snel willen gaan is een gemaakte fout in het overnameproces. "Doe heel goed marktonderzoek, zeker voor een overname in internationale context. Denk heel goed na wat er volgt na de overname. Vaak wordt het overnameproces bedacht en dan is het overgenomen maar dan. Je moet heel goed nadenken hoe je het bedrijf gaat integreren en hoe je de beoogde synergie voordelen gaat realiseren. Vaak worden hoge verwachtingen en doelen gesteld. Als de doelen dan niet behaald worden, dan zou de overname mislukt zijn. Je moet vooruit kijken en een lange termijn planning hebben. Als bepaalde synergiën niet op korte termijn tot stand worden gebracht, gebeurt dit wellicht wel op de lange termijn."

"Daar waar de verschillen groot waren, zag ik de argumentatie voor de overname."

Han heeft een aantal overnames succesvol gedaan. Han: "Om 5 á 6 overnames succesvol te doen, ben ik met 50 bedrijven in gesprek gegaan. Als je kijkt naar mijn succes rate, dan is dat 1 op 10. Investeerders kijken soms naar 100 bedrijven om 1 participatie te doen." Waar lette Han op bij de selectie van die bedrijven? "Ik vroeg naar de winst- en verliesrekening van het bedrijf dat ik interessant vond en ik kende mijn eigen winst- en verliesrekening door en door. Die twee vergeleek ik en dat was een simpele exercitie van zoeken naar de verschillen. Daar waar de verschillen groot waren, zag ik de argumentatie van de overname. Alles wat er commercieel beter zou kunnen naar de toekomst toe, werd meegenomen. De kern van de overname zat hem echter in de verschillen in de winst- en verliesrekening. "

"Het was tot dag 1 voor de overname niet zeker of we met elkaar die fusie zouden gaan uitvoeren."

Han heeft overnames gedaan in Engeland, Frankrijk en Amerika. Hoe verliep de integratie in de cultuur daarna? "De periode die je besteedt voor je de overname gaat doen, moet voldoende lang zijn. De laatste transactie die ik deed, was een fusie met een Japans bedrijf. We hebben 8 maanden gewerkt aan de voorbereiding van die overname. Het was tot dag 1 voor de overname niet zeker of we met elkaar die fusie zouden gaan uitvoeren. In tegenstelling tot een Amerikaanse overname die ik gedaan heb. Dat was opportunistisch en snel. Dan zit je met elkaar 2 a 3 maanden meer over de deal, de voorwaarden en de prijs na te denken. Dan doe je de deal en dan is het jongens we moeten aan het werk. Wat gaan we doen en wat is de business case? Die dingen zijn denk ik wel heel riskant."

"Soms moet je een stapje terug doen om je product of dienst en je bedrijfsprocessen op orde te krijgen."

Wat moet je op orde hebben als je wilt gaan overnemen om te gaan groeien? Evert:" Je bedrijfsprocessen moeten ingericht zijn op groei. Groei is niet alleen kwantitatief, meer omzet of meer medewerkers. Je zal soms ook een stapje terug moeten doen om je product of dienst weer helemaal op orde te krijgen en ook je bedrijfsprocessen. Er komt complexiteit bij vanuit dat andere bedrijf."  

"Je moet 100% beschikbaar zijn, anders is het een recept voor falen."

Han: "Vooral de ondernemer of het managementteam dat de overname doet, moet 100% beschikbaar zijn voor de voorbereiding van de deal tot zeker 100 dagen na de overname. Als je die beschikbaarheid niet hebt, zeker als groeiende onderneming, en je doet het er een beetje bij dan is het volgens mij een recept voor falen." Evert:" We vragen ook altijd, wie zitten er in het dreamteam en kunnen we daar continu toegang toe krijgen."

"Je moet overnames pas doen, als je het beste jongetje uit de klas bent."

Hoe ga je om met de medewerkers na de overname? Han:" Je moet overnames pas doen, als je het beste jongetje uit de klas bent. Als je er zeker van bent dat je operationele, je commerciële en financiële processen binnen je bedrijf beter georganiseerd zijn dan het bedrijf waar je naar toe gaat. Dan heb je op de zeepkist een verhaal waarvan alle medewerkers proeven ja dat klopt, dat is net iets beter dan de vorige leidinggevende of de vorige eigenaar." 

"Een private equity partij zorgt voor ervaring en discipline in je overnameproces."

Wat zijn de mogelijkheden voor financiering van een deal? Evert:" Overname wordt vaak gefinancierd met een mix van financieringsbronnen. Denk aan een stukje eigen geld, banken, geld vanuit de verkoper. Zeker bij internationale groei zit er vaak een investeerder achter, een private equity partij of een venture capitalist. Zeker als je een private equity partij aan boord hebt, dan zorgt het voor heel wat ervaring en discipline in je bedrijf. Dat kan je echt een stap verder helpen. " Han heeft ook met een private equity partij gewerkt. Han:" et helpt in de discipline rondom het proces."

"Focus op overnames die er toe doen"

Han:" Als overnames voor je bedrijf een groeiversneller blijken te zijn zoals bij mij, dan is beginnen met een kleintje wel aan te raden. Alhoewel overnames waar je 5 miljoen omzet koopt net zoveel tijd kosten als overnames waar je 50 miljoen omzet koopt. Focus dus op de overnames die er toe doen.”

"Zolang je nog iedere dag klanten ziet of met je team bezig bent op het hoofdkantoor, dan heb je geen tijd hebt om overnames te doen."

Han: "Ik vind dat een ondernemer echt beschikbaar moet zijn. Ondernemers moeten een groei agenda maken en moeten hun operationele en commerciële agenda leeg hebben. Zolang je nog klanten ziet iedere dag of met je team bezig bent op het hoofdkantoor, dan vind ik dat je geen tijd hebt om overnames te doen. Je moet zichtbaar zijn. Je moet zelf het verhaal vertellen wat jij anders gaat doen of beter gaat doen dan de vorige eigenaar. Ieder ander die dat voor jou doet, vertelt toch net een ander verhaal, het verwatert.

"Als de kern goed is, dan volgt cultuur."

Zie je weleens dingen misgaan op cultuur? Evert: "Ja maar dat zie ik ook misgaan bij nationale overnames. Natuurlijk zijn er echt cultuurverschillen, maar elk bedrijf heeft weer zijn eigen subcultuur. Het is niet perse te wijten aan de cultuur in een ander land. " Han:" De cultuurverschillen als succesfactor voor een overname worden overdreven. Ik vind dat een goede overname case moet kloppen. Dat verschil zie je in de winst- en verliesrekening, dat verschil zie je financieel en operationeel. Als het daar klopt, dan sluit cultuur over het algemeen, als je er rekening mee houdt en tijd voor neemt, best aan. Als de case in essentie niet klopt, dan wordt cultuur belangrijker en dan zie je daar overnames door mislukken."

Tip Evert: denk goed na over de eerste 100 dagen na de transactie

De tip van Evert: "Denk bij internationale expansie heel goed na over de 100 dagen na de transactie.Wie gaat op locatie de tent daadwerkelijk runnen? De eerste 100 dagen moet echt de drijvende kracht uit de onderneming, de ondernemer, het doen."

Tip Han: bij twijfel niet oversteken

De tip van Han: "Je moet tijd hebben voor overnames. Bij twijfel niet oversteken. Het moet echt kloppen. Er gaat veel tijd en energie in zitten, los van het geld. Besteed veel aandacht aan integratie en zorg dat er geen gat valt nadat jij weggaat."

Auteur: Herlinda Blokker, content strateeg nlgroeit